پویش ملی پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان پستان

سرطان پستان یکی از شایعترین انواع  سرطان در زنان ایران است و تشخیص زودهنگام آن نقش مهمی در درمان پذیری، ارتقا کیفیت زندگی بیماران و کاهش هزینه های نظام سلامت خواهد داشت، پویش ملی پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان پستان، از تاریخ 9 مهر لغایت 9 آبان با گروه هدف تمامی زنان 30 تا 69 سال در تمامی مراکز خدمات جامع سلامت و پایگاه های سلامت و خانه های بهداشت شبکه بهداشت و درمان شهرستان آباده برگزار می شود..

اصول خود مراقبتی برای پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان پستان

برای آموزش خود مراقبتی به افراد شرکت کننده در برنامه‌های پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان‌ها دو اصل مهم باید آموزش داده شود:

1- راه‌های پیشگیری از سرطان

• به طور کلی باید به افراد آموزش داده شود که سرطان بر خلاف تصور عام، یک بیماری قابل پیشگیری است و بیش از 40 درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری اند.

• برای پیشگیری از سرطان پستان باید بدانیم که علل ایجاد کننده سرطان و راه‌های دوری کردن از آن کدامند همچنین چه عواملی اثر محافظتی در برابر این سرطان دارند.

 2- علایم هشدار دهنده سرطان

• با شناخت علایم هشداردهنده سرطان پستان و مراجعه به موقع به خانه‌ها و پایگاه‌های بهداشت می‌توان ضایعات پیش سرطانی را پیش از تبدیل شدن به سرطان، زودتر تشخیص داد.

• بر این مبنا زنان باید به مشارکت در برنامه‌های غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان پستان ترغیب شوند و به شبکه بهداشت مراجعه کنند یا فراخوان شوند.
• نحوه انجام خودآزمایی پستان (Breast Self Examination, BSE) به آنها آموزش داده شود.

بهترین راه کاهش خطر سرطان پستان ضمن رعایت شیوه زندگی سالم، انجام مراقبت‌های معمول نظیر معاینات دوره‌ای و انجام  ماموگرافی در صورت نیاز به ویژه در افراد پرخطر است.

عوامل خطر سرطان پستان و پیشگیری از آن

هرکسی می‌تواند برای کاهش خطر سرطان و دیگر بیماری‌های مزمن، تغییراتی را در شیوه‌ی زندگی خود ایجاد کند. افراد در معرض خطر باید به خاطر داشته باشند که ترکیبی از عوامل برای ایجاد سرطان لازم است از جمله عوامل ژنتیک، محیطی و شیوه‌ی زندگی. بعضی از این عوامل می‌توانند اصلاح شوند و بعضی دیگر خارج از اراده افراد هستند بنابراین افراد می‌توانند قدم‌هایی را برای کاهش خطر بیماری بردارند. خوشبختانه بیشتر عوامل خطری که سبب سرطان پستان می‌شوند قابل اصلاح هستند.

• عوامل خطر غیر قابل اصلاح

• سن بالا
• سابقه خانوادگی و جهش‌های ژنی
• سن قاعدگی کمتر از 12 سال
• سن یائسگی بالای 55 سال
• زمینه‌ی نژادی و قومی
• وضعیت اقتصادی و اجتماعی بهتر
• سابقه هیپرپلازی (رشد بیش از حد سلول ها) در پستان

• عوامل خطر قابل اصلاح

• نمایه توده بدنی (BMI) بالای 30
• مصرف الکل و دخانیات
• سن بالای مادر در زمان اولین زایمان
• مواجهه با اشعه برای درمان سرطان در گذشته
• قرص‌های ضد بارداری خوراکی
• هورمون درمانی جایگزین پس از یائسگی( HRT)
• مصرف بالای چربی‌های اشباع شده

• بر مبنای عوامل خطری که در بالا گفته شد، مهم‌ترین توصیه‌های خود مراقبتی برای پیشگیری از سرطان پستان عبارتند از:

• حفظ وزن متعادلی داشته باشید.
• از مصرف غذاهای پرچرب و سرخ کرده، نمک زیاد و آماده حاوی مواد نگهدارنده، ترشی و کنسروها  پرهیز کنید یا مصرف آنها را کاهش دهید.
• میوه، سبزیجات، غلات و گوشت ماهی را بیشتر مصرف کنید چرا که می‌توانند با افزایش سطح آنتی اکسیدان‌ها سبب کاهش بروز سرطان شوند.
• انجام حداقل 30 دقیقه در روز فعالیت ورزشی.
• از مصرف الکل، انواع دخانیات و... پرهیز کنید.
• در صورت دارا بودن فرزند شیرخوار، شیردهی از پستانبه ویژه به مدت دو سال به ازای هر فرزند را مورد توجه قرار دهید.
• با خانه یا مرکز بهداشت درباره‌ی خطرات و مزایای مصرف قرص‌های ضدبارداری خوراکی مشورت کنید.
• با خانه یا مرکز بهداشت درباره‌ی خطرات و مزایای حاصل از مصرف هورمون‌های جایگزین یائسگی مشورت کنید.
• شیوه‌های تشخیص زودهنگام و غربالگری سرطان پستان
• انواع روش‌ها برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان به کار می‌روند که در اینجا فقط به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود از جمله آزمایش معاینه پستان توسط خود فرد، معاینه پستان توسط ماما یا پزشک، ماموگرافی، سونوگرافی پستان و MRI.